Tebriz’e Yolculuk

TARİH
Doğu Azerbaycan eyaletinin başkentidir. Tahran’a uzaklığı ۶۲۴ km. ve Türkiye sınırına uzaklığı ۳۲۰ km.dir.
Tebriz’in tarihsel geçmişi konusunda tartışmalı fikirler vardır. Bazı tarihçiler Milattan öncesine kadar giden bir geçmişten bahseder, bazı tarihçilere göre ise Tebriz’in önemli dönemleri İran’a islamın gelişiyle başladığını söylerler. Arkeolojik kazılara göre ise Tebriz’in 5 bin yıllık bir geçmişi olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Tebriz’i İslamcı güçlerin işgal edişi 642 yılındadır. Moğol işgalinin yıkmadığı birkaç şehirden biri olarak da Tebriz şanslı yerlerdendir. Moğol işgalinden sonra Safeviler devrinde Tebriz bir süre için İran’ın başkenti olmuştur. Arg-e Tebriz isimli Tebriz kalesi bu dönemden günümüze kadar kalabilmiş eserler arasındadır.

Tebriz’deki birçok tarihi eser, şehirde yaşanan depremlerle yıkılmış ve kaybolmuştur. Safeviler döneminden sonra gelen Kacarlar döneminde gene başşehir olarak kalmıştır. Bu dönemlerde Osmanlı ve Rus ordularının sık sık akınlarına uğramıştır.

Son yüzyılda Tebriz’in İran tarihinde önemli rolü olmuştur. 1906 yılındaki Anayasal Hareketlenmede siyasi hareketin merkezi durumunda olmuştur. 1950 yılındaki petrolün millileştirilmesi hareketlerinde ve 1978 yılından itibaren yaşanan İslam Devrimi sırasında da Tebriz hep önemli bir merkez olmuştur.

Tebriz’in ilginç özellikleri arasında birçok şair yetiştirmiş olması da vardır. Dünya’da yetiştirdiği şairler için özel bir Şairler Mezarlığına sahip olan tek şehir Tebriz’dir diyebiliriz.

Şairler Mezarlığındaki Şairler anıtı

Tebriz’in yetiştirdiği ünlü şairler arasında Saib Tabrizi, Ohadi Maraghani ve Seikh Mahmoud Shabistani sayılabilir. Son dönemde yaşamış en ünlü şair ise hiç kuşkusuz Şehriyar’dır. Şehriyar’ın en ünlü eseri Heydar Baba, her zaman Tebrizlilerin dillerinden düşürmediği bir şiir olmuştur.

GEZİLECEK YERLER

Arg-e Tabriz
Tebrizdeki en önemli tarihi eser Tebriz kalesidir (Arg-e Tabriz). Bu kale, tamamı tuğla ile örülmüş bir yapıdadır. Aslen, 500 yıl kadar önce yıkılmış olan bir caminin yerine yapılmıştır. Kalenin bir adı da eski caminin adına gönderme yapılarak Mescid-i Alişah – Alişah Camisidir. Kalenin içinde sedece çok yıkık bir haldeki mihrap görülebilir. Yüksek surların bir zamanlar idam cezalarının infaz edilmesinde kullanıldığı söylenir.

Azerbaycan Müzesi
Tebriz’deki Azerbaycan Müzesi de görülmeye değer yerler arasındadır. 1957 yılında yapılmış ve daha sonra 1962 yılında yenilenmiştir. Müzede bulunan Etnolojik eserler bölümünde bölgede yaşayan çeşitli göçebelerin ve kabilelerin giysilerinden, eşyalarından örnekler vardır. Arkeolojik eserler bölümünde 4 bin yıldan öncesine kadar giden çeşitli tarihi buluntular sergileniyor. Anayasal Devrim bölümünde ise Tebrizin yakın tarihine ait siyasi olaylardan fotoğraflar ve belgeler görülebilir.

Mescid-i Kabud (Gok Mescid)
۱۴۶۵ yılında yapılmış olan Gok Mescid (Masjid-i Kabud) geçirdiği birçok depremden sonra harabe haline gelmiş ancak iyi bir şekilde restore edilmiştir. Caminin içinde ve dışındaki çiniler güzelliğini hala korumakta ve bu camiye “İslam’ın Turkuvazı” adının verilmesini haklı çıkartmaktadır.

Kapalı Çarşı (Bazaar)
İstanbuldaki kapalıçarışının daha egzotik, daha yerel ve daha kalabalık bir şekli Tebrizdeki kapalıçarşıdır. İrandaki benzerlerinden çok farkı yoktur. Ama batılılar için (belik de biz Türkler için bile) çok egzotik bir havası vardır. Bu çarşının labirent gibi yollarında kendinizi kaybedin, herhangi sokağa sapıp gezin. Yorulduğunuzda önünüze mutlaka bir çayhane çıkacaktır. Burada İran Çayı içerek dinlenin, etrafınızdaki kişilerle Türkçe olarak sohbet edebilirsiniz.

Kapalı çarşıda neler mi satılır? Neler satılmaz ki? Her türlü ev eşyası, kuruyemişler, antika eşyalar, cam eşyalar, elektronik malzemeler vb… En güzeli hangisidir biliyor musunuz? Hiç kuşkusuz İran halıları. Kapalıçarşının önemli bir bölümü Halı ticaretinin yapıldığı yere ayrılmıştır. Halıcıların bulunduğu bu bölgede dünyaca ünlü, eşsiz Tebriz İpek Halılarını görebilirsiniz. Sadece görmekle yetinin, çünkü İran gümrüğünden dışarıya Halı çıkartmak yasaktır.

ROTA
TEBRİZE DOĞRU
Bazargan’dan sonra ulaşmanız gereken yer, Tebriz üzerinden Tahran olacaktır. Bu mesafeyi aşmak için aşağıdaki alternatiflerden birini seçebilirsiniz.

Otobüs ile
Bazargan’dan kalkan taksi dolmuşlar sizi kişi başına 2 bin – 3 bin Riyal (200 -300 Tümen) gibi bir ücret karşılığında 15 km. ilerideki Maku kasabasına götürür. Buradaki otobüs terminalinden Tahran’a ve Tebriz’e kalkan otobüsleri bulabilirsiniz. Maku – Tahran arası otobüsle 13 saat kadar sürer.

Otobüsler kalitesine göre üç sınıftır. İran yapısı ۰۳۰۲ Mercedes otobüsleri Normal, Delux ve Süper Delux olarak düzenlemişler. Maku’dan Tahran’a otobüs ücreti 3 bin ile 5 bin Tümen arasında değişir. Yolcu yoğunluğu olan zamanlarda hiç yer yok denilen otobüsün kalkış saatine yaklaşıldığında yolcuların bagajlarını yerleştiren muavinler belirli bir bahşiş karşılığında size son dakikada yer bulabilir. Bu yer, genellikle normal olarak yolcunun oturması yasak olan en arka koltuk olur. Arka koltuk rahatsız olabilir diye endişelenmeyin, otobüsler oldukça rahattır. İran’ın düzgün karayollarında sarsıntısızca yolculuk edebilirsiniz.
Herhangi bir nedenle Maku’da gecelemek zorunda kalırsanız gideceğiniz tek otel İran devletinin işlettiği Mihman Saray’dır. Burası kaloriferli, banyolu ve klimalı hizmetiyle ucuz ve kaliteli bir hizmet sunmaktadır. Tahran’a giden araçlarda yer bulamazsanız Tebriz’e kadar gidip oradan yola devam etmek de mümkün. Maku – Tebriz yolu 3 saat sürer ve bilet fiyatı ۱٫۰۰۰ – ۱٫۵۰۰ Tümen arasıdır. Otobüslerin en son hareket saati olan 18:00’e kadar Maku’ya ulaşamayacaksanız en iyisi Bazargan’dan Tebriz’e taksi ile gitmektir.

Taksi ile
Bazargan gümrüğünün çıkışında bekleyen taksileri muhakkak görmüşsünüzdür. Bu Taksiler, Tebriz’e 15 bin Tümen karşılığında gider. Taksiyi paylaşacağınız kişi sayısına göre bu ücreti bölüşürsünüz. Bu taksiler sizi Tebriz’de otobüs terminaline kadar götürecektir.

Bazı taksilerin buradan Tahran’a kadar sefer yaptıkları bile olur. 6 silindirli büyük Amerikan otomobilleri, modelleri eski bile olsa size nostaljik anılar yaşatacaktır. Bu taksiler 1200 kilometrelik yolu ortalama 10 – 12 saatte alırlar. Tüm taksinin kirası ۱۰۰ bin tümendir. Taksideki kişi sayısına göre bu ücret paylaşılır. Halk arasında “şevellet” denilen bu taksilerde 6 kişi rahatça yolculuk yapabilir.

TAHRANA DOĞRU

Uçak ile
Tebriz’e kadar herhangi bir araçla geldikten sonra, buradan Tahran’a gitmek için havayolunu da kullanabilirsiniz. Tebriz – Tahran arasında her gün 5 seferi ile İran Air hizmetinizdedir. Bilet ücretinin ucuz olması nedeniyle uçaklar en azından iki hafta önceden dolmaktadır. Son uçağın hareket saati 19:00’ -dur. Tebriz’e bu saatten önce ulaştıysanız havaalanına giderek şansınızı deneyebilirsiniz. Bazen havaalanı müdürü ya da görevli kişilerden rica ederek son dakikada yer bulmak olasıdır. Tebriz – Tahran arası uçuş süresi 1 saat, ücreti 19 bin Tümendir.

Tren ile
Tebrizden Tahrana her akşam 18:00 ve 19:00’da iki tren hareket etmektedir. Trenlerin ikisi de yataklıdır ve kış mevsiminde gayet iyi bir şekilde ısıtılmaktadır. Türkiye’den buraya kadar hiçbir yerde konaklamadan geldiyseniz ve iyi bir uykuyla dinlenmek isterseniz geziye trenle devam etmek iyi bir alternatif olabilir. Bilet fiyatları ۴ kişilik kompartmanda 5 bin Tümen 6 kişilik kompartmanda ise 4 bin Tümendir. Trenlerin yemekli vagonunda İran mutfağının geleneksel ürünleri sunulur. Tabii ki Chelo Kebap başta gelir. Bunun yanında buğday çorbası, Iran pilavi ve yoğurt bulabilirsiniz.