Türkçe karşılama ve uğurlama sözleri
Üyelerimiz bize sıkça, “Türkçe karşılama (selamlaşma) veya uğurlama (vedalaşma) sözleri yok mu?” diye soruyor. Olmaz olur mu? Türkler İslam’dan önce de karşılaştıklarında birbirlerine iyi dileklerini sunardı. Bunu başka bir ulustan öğrenmedik. Ancak kimi kendini bilmezler, özellikle İslam’dan önce “Türkler barbardı” savını öne sürebilmek için böyle savları söylüyorlar.
Eski kaynaklarda bu amaçla kullanılan sözcükler vardır. Bunların en yaygını “esen” sözcüğü idi. “Esen” sözcüğü Arapçadaki “salim” (“selam” ile kökteş) sözcüğü ile eş anlamlıdır. Tin ve gövde olarak sağlıklı ve iyi olmayı anlatır. “Esen olmak” ise, “iyi olmak, salim olmak” demektir. Türkler, esenlemek ve esenleşmek sözlerini selamlamak ve selamlaşmak anlamında kullanırdı. Esenlik de Arapçadaki selamet (“selam” ile kökteş) anlamına gelirdi. O dönemde deyimlere bile geçmiştir. Eski kaynaklarda geçen bu tür kimi sözler şöyledir:
۱. alkış ber- (İlk Türkçe Kuran Çevirisi): alkış dua ve övme demektir. Bu da “(Tanrı) övgü versin” anlamına gelir.
۲. esen bol- (Irk Bitig, Divanü Lügatit Türk): salim olmak.
۳. esenle- (Divanü Lügatit Türk, İbnül Mühenna Lügati): selamlamak
۴. esenleş- (Kutadgu Bilig): selamlaşmak
۵. esenlik (İlk Türkçe Kuran Çevirisi): selamet
۶. şi (Divanü Lügatit Türk): “kötülükten uzak olun” demektir. Çin hakanlarını selamlarken kullanılmıştır.
۷. genlik bolsın (Mukaddimetül Edeb): “genişlik, rahatlık, huzur olsun” anlamında.
Eski kaynaklarda kullanımına örnekler:
ol maña esenlédi: o beni selamladı. (Divanı Lugatit Türk)
esende ewek yoq: Esenlikte (selamette) acele olmaz. (Divanı Lugatit Türk)
esen mü sen?: iyi misin? (Divanı Lugatit Türk)
esen tükel bol-: sağ salim olmak (Irk Bitig)
Bugün yaygın biçimde kullanılan kimi Türkçe karşılama ve uğurlama sözlerine de bir göz atalım…
۱. iyi günler
۲. günaydın (veya “gününüz aydın olsun”)
۳. iyi geceler
۴. uğur(lar) ola
۵. güle güle
۶. esen kalın
۷. görüşmek üzere (görüşürüz)
۸. sağlıcakla kalın
..
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.